Tot die conclusie komen wetenschappers van de Verenigde Naties nadat ze uitgebreid onderzoek hebben gedaan naar de milieu-impact van Bitcoin. En de bevindingen zijn ronduit schokkend.

Zo blijkt Bitcoin in 2020 en 2021 zo’n 173,42 Terawattuur (1 TWh is 1 miljard Kilowattuur) aan elektriciteit te hebben verbruikt. Het is misschien lastig om je daar een voorstelling van te maken. Dus laten we dat even concretiseren: stel dat Bitcoin een land zou zijn, dan was het met deze elektriciteitsconsumptie het op 26 landen na meest energieslurpende land ter wereld geweest. Dat zegt je misschien nog weinig. Maar daarmee zou Bitcoin qua energieconsumptie uitkomen boven Pakistan, een land waarin 230 miljoen(!) mensen leven.

CO2
En dat elektriciteitsverbruik gaat vanzelfsprekend gepaard met een stevige CO2-uitstoot. De onderzoekers hebben berekend dat de CO2-voetafdruk van Bitcoin grofweg vergelijkbaar is met die van iemand die een kleine 40 miljard kilo kolen verbrandt of die 190 op gas draaiende elektriciteitscentrales in beheer heeft. Stel dat Bitcoin-gebruikers de ambitie zouden hebben om die uitstoot te compenseren, dan zouden ze een slordige 3,9 miljard bomen moeten planten. Iets waarvoor grofweg een gebied ter grootte van Nederland nodig is.

Bitcoin en CO2: hoe zit het ook alweer?
Wie Bitcoins wil verkrijgen, kan ervoor kiezen om ze te gaan ‘mijnen’. Hierbij verdien je bitcoins door met behulp van een computer lastige wiskundige vergelijkingen op te lossen. Het oplossen van die sommen kost veel rekenkracht en dus energie. Wereldwijd is er met het virtueel mijnen van bitcoins enorme hoeveelheden elektriciteit gemoeid. En die elektriciteit wordt grotendeels opgewekt met behulp van fossiele brandstoffen, zo bevestigt deze nieuwe studie. Zo blijken Bitcoin-miners voor 45 procent te leunen op kolen en voor 21 procent van het energieverbruik afhankelijk te zijn van gas. Waterkrachtcentrales zijn de belangrijkste hernieuwbare energiebron voor Bitcoin: ze leveren zo’n 16 procent van de energie die de digitale munt vereist. Daarbij moet echter worden opgemerkt dat waterkrachtcentrales weliswaar groene energie leveren, maar ook een schaduwzijde kennen; de aanleg van dammen en grote waterreservoirs heeft vaak een enorme impact op de omgeving en alles wat daarin leeft.

Water
Nu vormen dat elektriciteitsverbruik en de daarmee samenhangende CO2-uitstoot natuurlijk een vrij bekende keerzijde van Bitcoin. Maar, zo schrijven de onderzoekers in het blad Earth’s Future, er is meer. Zo vereist Bitcoin ook enorm veel water. In 2020 en 2021 had je met het water dat Bitcoin opeiste ook 660.000 Olympische zwembaden kunnen vullen óf meer dan 300 miljoen mensen op het platteland van Sub-Sahara-Afrika van water kunnen voorzien.

Land
Daarnaast vereist Bitcoin, of nauwkeuriger gezegd, het mijnen ervan, ook behoorlijk wat – eveneens steeds schaarser wordend – land. Wereldwijd zou er zo’n 1870 vierkante kilometer land door het mijnen van Bitcoin in beslag worden genomen, oftewel een gebied dat ongeveer vier keer groter is dan Texel.

Bitcoins en water?
Dat het mijnen van Bitcoins ook veel water vereist, zal je misschien verrassen. Het is enerzijds te herleiden naar het feit dat voor het opwekken van elektriciteit ook veel water wordt gebruikt. In het geval van waterkrachtcentrales is dat heel zichtbaar. Maar ook kolencentrales gebruiken water, bijvoorbeeld om kolen te wassen. En zo vereist Bitcoin dus indirect behoorlijk wat water. Maar er is ook direct sprake van behoorlijk wat waterverbruik. Zo wordt er vaak ook vrij veel water gebruikt om met mijnwerkers (oftewel servers) gevulde datacentra te koelen.

China
Het onderzoek wijst verder uit dat Chinezen veruit het drukst zijn met het mijnen van Bitcoins. Om de CO2-uitstoot die Chinese miners veroorzaken, te compenseren zou je al 2 miljard bomen moeten planten. Andere landen die veel miners herbergen, zijn de VS, Kazachstan, Rusland, Maleisië, Canada, Duitsland, Iran, Ierland en Singapore. “Omdat landen verschillende energiebronnen gebruiken om elektriciteit op te wekken, is de impact die hun (aan Bitcoin gelieerde, red.) energieproductie heeft op het klimaat, water en land niet hetzelfde,” legt onderzoeker Sanaz Chamanara uit. Zo staat Duitsland in het lijstje met landen die het grootste oppervlak kwijt zijn aan het mijnen van Bitcoin bijvoorbeeld op de derde plaats (achter China en de VS). Maar in het lijstje met landen die de grootste aan het mijnen van Bitcoin gelieerde CO2-uitstoot kennen, staat hetzelfde Duitsland op plaats acht (zie afbeelding hieronder).

Al met al zijn de wetenschappers wel geschrokken van de impact die Bitcoin wereldwijd heeft. “Technologische innovaties hebben vaak onbedoelde consequenties en Bitcoin is daarop geen uitzondering,” meent hoofdonderzoeker Kaveh Madani. Toch pleit hij op basis van de studie niet voor het aan banden leggen van digitale munten, zoals Bitcoin. “Onze resultaten zouden het gebruik van digitale valuta niet moeten ontmoedigen,” vindt Madani. “Maar ze zouden ons wel moeten aanmoedigen om te investeren in regelgeving en technologische vooruitgang ddie erop gericht is het wereldwijde financiële systeem efficiënter te maken, zonder dat we daarbij schade toebrengen aan het milieu.” Er moet dus iets veranderen. “Als je kijkt welke groepen momenteel profiteren van het mijnen van Bitcoin en welke landen en generaties het meest onder de gevolgen die dat voor het milieu heeft, gaan lijden, dan blijf je denken aan de ongelijkheid en onrechtvaardigheid die de ongereguleerde digitale valutamarkt met zich meebrengt.”